ลบไม่ศูนย์

เป็นชื่อหนังสือ ของ

สมเด็จพระมหาวีรวงศ์ ติสฺสเถระ วัดบรมนิวาส

ฉบับที่ผมมี เป็น หนังสือที่ระลึกในงานฌาปนกิจศพ

นางสุพากย์ระบิน (สมถวิล สวาทสุต)

ณ เมรุวัดพระพิเรนทร์  วันที่ ๗ มิถุนายน ๒๔๙๙

เห็นว่าเป็นหนังสือที่ดีมีประโยชน์

อีกทั้งเพื่อเผยแพร่บทนิพนธ์ของเจ้าพระคุณสมเด็จฯ

ผมจึงคิดจะทยอยพิมพ์ให้เพื่อนๆได้อ่านกัน

ซึ่งถ้าท่านใดประสงค์จะอ่านฉบับเต็มเลยทีเดียว

สามารถค้นหาอ่านได้จาก Google ครับ

55. เคยคำนึงไหมว่า ตัวเราคืออะไร? ลองแยกดูจะมีกี่ส่วน

     ทุกส่วนที่เป็นตัวเรามาจากไหน? แล้วแหละจะไปไหน?

     บัดนี้ ตัวเราประพฤติอะไรอยู่, ส่วนที่ประพฤตินั้นเป็น

     คุณมากหรือเป็นโทษมาก?

56. สุขหรือทุกข์ที่เราได้รับอยู่ในบัดนี้ กับที่มีมาแล้วโดย 

     ลำดับตลอดถึงภพก่อน และที่จะมาโดยลำดับตลอด

     ถึงภพหน้าอันเดียวกัน หริือต่างกัน? เมื่อวิจารณ์เหตุผล

     เห็นแจ่มแจ้ง จะรู้จักที่มาและที่ไปของตัวเรา เป็น

     "ตัวกัมมัสสกตาญาณ."

57. ผู้ก้าวหน้าย่อมเปี่ยมด้วยคุณธรรมประจำตัว มีหูกว้าง

     ตายาว, เล็งญาณเห็นการณ์ไกล, หยั่งรู้หยั่งเห็นเหตุผล

     ทั่วไป ในกาลทั้ง ๓.

58. ยังหลับหรือตื่นแล้ว ไม่ลุกเดิน ยังดี ไม่เหยียบโน่น

     เหยียบนี่.

59. ตื่นแล้วยังไม่ลืมตา แต่ลุกเดิน นี่ซิ เป็น "ตัวเสนียด"

     เหยียบเด็กเหยียบผู้ใหญ่ เหยียบอะไรๆ ทั่วไป.

60. ตื่นลืมตาแล้ว แลเห็นทิศทางแจ่มแจ้งทุกแห่งหน

     เดินไหนก็ไปเถิด เป็น "สิริมงคลทุกฝีก้าว."

61. ผู้ก้าวหน้าย่อมเปี่ยมด้วยคุณธรรม มีหูกว้างตายาวกล่าว

     คือได้ยินได้ฟังถ้อยคำของบัณฑิตมาก และมีญาณเห็นการณ์ไกล

     หยั่งรู้หยั่งเห็นเหตุผล ทั้งอดีต ทั้งอนาคต ทั้งปัจจุบัน.

62. ดีทั้งหมดย่อมเป็นคุณชาติแสดงตนให้ปรากฏเปิดเผยอยู่

     ทุกเมื่อ ส่วนชั่วทั้งหมดเป็นโทสชาติที่ซ่อนตัวปกปิดอยู่ทุกเมื่อ.

63. ผู้มีปัญญาไม่ควรเขียนวงตั้งยุ้งฉางไว้สำหรับใส่ข้าวที่นำ

     มาด้วยความคิด ไม่สำเร็จดอก, ถึงสร้างตู้ยากำปั่นไว้เก็บทรัพย์

     ที่ค้าขายด้วยความคิดก็ดุจกัน ท่านว่า เป็น "สมบัติบ้า."

64. ความจริงบ่ห่อนหนีความจริง ธรรมดาต้นไม้ที่จะสูงทั้ง

     หมดไม่ได้, ควรสูงก็สูงขึ้น ควรต่ำก็ต่ำลง.

65. ธรรมดาสอนคนโง่ ต้องสอนของเก่าบ่อย ๆ อย่าเข้าใจ

     ไปว่า คำนี้ เรื่องนี้เราได้สอนเขาแล้ว เขาคงจำได้

     ถ้าเข้าใจเช่นนั้้น เป็นการเข้าใจ "ผิด" แท้.

66. ถ้ายังโง่ ชอบผลมากกว่าเหตุ.

67. การสอนผู้อื่น ถ้ายกส่วนโทษขึ้นแสดง ผู้นั้นไม่ชอบ

     ถ้าสอนคุณชอบ แต่ยกส่วนโทษได้ประโยชน์มากกว่า.

68. ความดีความชั่ว ความไม่ดีไม่ชั่ว เป็นสมบัติกลางใคร

     ทำก็ได้.

69. ความไม่ไว้ใจตัวเองเป็นโทษมาก ชาติที่ก้าวหน้าไม่ทัน

     เขา ก็เพราะไม่ไว้ใจตัวเอง.

70. คนที่ฉลาดน้อมอัธยาศัยของตนให้เหมาะกับการงานได้

     ทุกอย่าง ไม่ว่าสูงหรือต่ำ ที่เป็นส่วนสุจริตย่อมเป็นที่ไว้ใจ

     ของผู้ใหญ่ การที่ทำตนให้เป็นที่พอใจของผู้ใหญ่ นี้เป็น

     "ตัวของมรดก."

71. โลกมีเหตุกับผล ผู้ที่รู้เท่า ไม่เข้าไปหาบหาม เพียงแต่

     หิ้วก็ "เบา" ผู้ที่ไม่รู้เท่า เข้าหาบหามหรือแบกก็ "หนัก."

72. ผู้เพียรตั้งตัวได้เอง กับ ผู้รักษามรดกให้คงอยู่ นับว่า

     ดีทั้ง ๒ แต่ใครจะเยี่ยมกว่า.

73. ผู้ไม่คิดตั้งตัวให้มีทรัพย์ กับ ผู้จ่ายเสียซึ่งทรัพย์ให้

     ย่อยยับ นับว่าเลวทั้ง ๒ แต่ใครจะเลวกว่า.

74. พระพุทธศาสนาเป็นคุณอันวิเศษ ถ้าจะเทียบกับทางคม

    ก็เท่ากับคมดาบที่ทำด้วยเหล็กกล้า ของที่คมคนโง่ถือเข้า

    ก็ประหารตัวเอง พระพุทธศาสนา ผู้ที่ถือไม่เป็น คือปฏิบัติ

    ไม่ถูก ตัวได้รับทุกข์เอง.

75. แข็งดีที่ไม่หัก อ่อนดีที่ไม่ขาด.

76. ความรู้ความฉลาดมีครูพอสอนกันได้ แต่ความองอาจ

     สามารถไม่มีครูที่จะสอน เพราะเป็นคุณเกิดเฉพาะตัวของ

     ผู้นั้น ๆ.

77. อริยมรรค ทางไม่มีข้าศึกพระอริยะเจ้าเดินแล้ว แต่ปุถุชน

     ที่เป็นคนดี กำลังเดินอยู่ ส่วนคนชั่วไม่เดิน.

78. มักมีผู้สำคัญว่า ทางนี้เป็นของอริยเจ้าโดยส่วนเดียว

     ปุถุชนไม่มีส่วน, ที่จริง พระอริยเจ้าท่านเดินตลอดแล้ว

     ท่านไม่กลับมาเดินอีกดอก ท่านก็ทิ้งไว้ให้ปุถุชนเป็นผู้เดิน

     ต่อไปจนได้บรรลุพระอริยเจ้า แล้วก็ทิ้งทางนั้นอีก

     ปุถุชนก็เดินไปอีกจนสิ้นเรื่องอีก.

79. ในโลกนี้ หมู่จะรวมกันได้มี ๓ กัน คือ

         ๑. ดีทันกัน

         ๒. ชั่วทันกัน

         ๓. ตกลงกัน

     สามกันนี้ ควรวิจารณ์ด้วยปัญญาอันแหลมลึก.

80. เกราะเพชร คือความรอบคอบระมัดระวังตัวรอบด้าน

     ผู้ที่ประกอบด้วยคุณเช่นนั้น ชื่อว่า "สวมเกราะเพชร."

81. คนที่น่านับถือ คือคนมีดีในตัว จนผู้อื่นเขาเห็นว่าเป็นดี.

82. ผู้ที่นับถือธรรมวินัย ที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงไว้ ทรง

     บัญญัติ ชื่อว่า "นับถือพุทธศาสนา" นับถือนอกจากนี้

     ไม่ใช่นับถือพุทธศาสนา.

สาธุค่ะ

83. คนปูนเก่าก็ดี คนปูนใหม่ก็ดี ที่นับถือถ้าไร้เหตุผล

     ก็ชื่อว่า "พลาดผิด" ถ้ามีเหตุผลก็ชื่อว่า "ถูกต้อง."

84. บัณฑิตต้องการสบาย "ภายหลังงาน." พาลหวัง

     สบาย "ก่อนงาน."

85. ของจริงเป็นธรรมแสดงตัวให้ปรากฏอยู่ทุกเมื่อ,

     ผู้บอดย่อมไม่แลเห็น, ผู้มีดวงตาคือปัญญา ย่อมแลเห็น.

86. คนดีทำอะไรทุกสิ่งทุกอย่างให้ผลถูกใจตัวเองทั้งนั้น

     คนชั่วทำอะไร ๆ ให้ผลผิดใจตัวเองทั้งสิ้น.

87. ถ้อยคำที่แสดง เป็นสิ่งให้ส่องถึงน้ำใจว่า

     "ฉลาดหรือโง่."

88. ถ้อยคำที่พูดยอตัวเองพันหนึ่ง ค่าไม่สูงเท่าถ้อยคำที่ผู้

     อื่นพูดยอให้แม้เพียงคำเดียว เพราะว่าการที่พูดยอตัวเอง

     เท่ากับเอาสาแหรกหามตัวเอง ผลจะเป็นอย่างไร.

89. เมื่อมุ่งสุขจงระวังสังวร เรื่องที่จิตคิด กิจที่กายทำ คำที่

     ปากพูด อย่าให้เบียดเบียฬตนและผู้อื่น และให้ทำความรู้

     เท่าต่อเหตุผลบรรดามีในโลก แล้วอย่ายึดมั่นถือมั่น เท่านี้

     ก็ได้รับสันติสุขโดยควรแก่ภาวะ.

90. ความรู้ความเห็นฝืนต่อคติธรรมดาเป็น "เหตุแห่งทุกข์"

     ส่วนที่ตรงกันข้าม เป็น "เหตุแห่งสุข."

91. ต้นอ้อต้นแขม เมื่อพายุพัดมาก็โอนอ่อนไปตาม ครั้น

     พายุพัดเลยไปแล้ว ก็กลับตั้งตัวขึ้นดังเดิม แต่ต้นพะยุง

     พะยอมถือตัวว่ามีแก่น แม้ถึงพายุพัดมาก็เฉยอยู่ มิได้

     โอนอ่อนไปตามก็ย่อมต้องพายุพัดหักโค่นลงระเนระนาด

     ความแข็งกระด้างกับอ่อนโยน ย่อมให้ผลตรงกันข้าม

     ผู้ยังท่องเที่ยวอยู่ในสงสารควรวิจารณ์ให้มาก.

92. คำโบราณ "งามอยู่ที่ผี ดีอยู่ที่ละ พระอยู่ที่จริง"

     อีกบรรยายหนึ่งว่า "พระอยู่ที่ใจ."

93. ผู้หาทรัพย์ด้วยการพนัน ด้วยทุจริตอื่นใดก็ดี ได้เร็วแต่

     ก็ฉิบหายเร็ว เหมือนปลูกชนิดไม้ล้มลุกได้ผลเร็ว แต่

     ต้นมันก็ตายเร็วฉะนั้น, ส่วนการแสวงหาทรัพย์ด้วยการ

     บากบั่นโดยทางสุจริต ค่อยทำค่อยไปค่อยได้ค่อยมี

     ทรัพย์ที่ได้น้้นจักมั่นคงถาวร สามารถเป็นมรดกแก่ลูก

     เต้าเหล่าหลาน เหมือนไม้มีแก่นหรือไม้ยืนต้นค่อย

     เติบโต แล้วอายุก็ยืนฉะนั้น.

94. ผู้เดินทางไกล หรือผู้ประกอบกิจในหน้าที่ที่ใหญ่โตอย่า

     เร่งเวลาให้เสร็จ เพราะของ ๒ อย่างนี้ ผลสำเร็จอยู่ที่

     "ใจเย็น" มิได้อยู่ที่รีบเร่ง คือ "ใจร้อน."

95. สมบัติที่ตามผู้ตายไป ๒ อย่าง คือกรรมดีกรรมชั่วที่ตัวทำ

     ในกรรม ๒ อย่างนี้ ใครต้องการส่วนไหน ก็ให้ตั้งใจทำส่วน

     นั้น คือกรรมดีก็นำผู้ตายไปสุข กรรมชั่วก็ทำผู้ตายไปทุกข์.

96. ผลสำเร็จอยู่ที่ "ความจริง ความเด็ดเดี่ยว ความรู้จัก

     กาลเทศะ" ประกอบด้วย "แข็งดีที่ไม่หัก อ่อนดีที่ไม่ขาด."

97. บรรดาเรื่องมีในโลก เป็น "เรื่องดี เรื่องชั่ว เรื่องสุข

     เรื่องทุกข์" เท่านั้น ท่านที่พ้นโลกไปได้แล้ว ก็สิ้นเรื่องเที่ยว.

98. พระพุทธศาสนา เป็นศาสนาเหมาะกับคนผู้ฉลาดไม่เหมาะ

     กับผู้โง่ เพราะเป็นศาสนามีเหตุผล จึงเหมาะกับผู้ฉลาดที่

     หนักในเหตุผล.

99. พระพุทธเจ้าไม่ได้ทรงบัญญัติลัทธิ ทรงบัญญัติแต่พระวินัย

     กับทรงแสดงพระธรรม, ผู้ที่นับถือธรรมและวินัย ชื่อว่า

     "นับถือพุทธศาสนา" เพราะธรรมวินัย ๒ อย่างนี้ เป็น

     "ตัวศาสนา."

100. ความจริงอยู่ที่ผู้มีอำนาจ, ยุติธรรมอยู่ที่สุดของความรู้.

      (ที่ว่านี้สำหรับโลกิยวิสัยโดยส่วนมาก).

101. ศาสนาคือธรรมและวินัย ๒ อย่าง เมื่ออบรมกายวาจา

       และใจให้เป็นธรรมให้เป็นวินัย การทำ การพูด การคิด

       ล้วนแต่เป็นธรรมเป็นวินัย เมื่อเป็นดังนี้ การถือศาสนา

       ก็ไม่ต้องไปนับถือที่อื่น ควรนับถือที่ตัวซึ่งอบรมให้เป็น

       ธรรมให้เป็นวินัยนั่นเอง.

102. ผู้ปกครองมีลักษณะดังนี้ คือ

       ๑. มีหวังดีใฝ่ใจในอันพร่ำสอนฝู้อยู่ใต้ร่มเงา แต่ถ้าผู้

           ท่ี่ยังขืนทำผิด ก็ลงโทษโดยควรแก่ภาวะ ไม่ลุ

           อำนาจแก่อคติ นี้ "จัดเป็นดี."

       ๒. มีหวังดีแต่ไม่สนใจในอันพร่ำสอน แต่เมื่อมีผู้ทำ

           ผิดขึ้น ก็ลงโทษทีเดียว นี้ "ไม่จัดเป็นดี."

       ๓. หวังดีหรือมิหวังดีก็ไม่ใช่ทั้ง ๒ สถาน ใครจะทำดี

           หรือทำชั่วช่างมัน ไม่เอาเป็นธุระทั้งนั้น นี้

           "จัดเป็นเลวแท้."

103. ดีกำจัดชั่วได้สะดวก แต่ดีจะกำจัดดีไม่ได้ ดังนั้น

       จะต่อกรกะใครให้ค้นดูดีในตัวเราในตัวเขา ข้างไหน

       จะมากกว่ากันใคร่ครวญให้รอบด้าน ธรรมดาดีมี

       มากอย่าง ดีวัว ดีงู ดีหมี ดีหมู เป็นยาทั้งนั้น.

104. บรรดาดีที่มีในโลก ๒ อย่าง คือ ดีที่ "มีนิยม" และ

       ดีที่ "ไม่มีนิยม" ก็ดีที่จะมีค่าสูง ต้องเป็นดีที่

       "มีนิยม" ถ้าดี "ไม่มีนิยม" แม้ถึงจะดีก็มีค่าเตี้ยต่ำ,

       ดุจเพชรเม็ดโตเท่าลูกโลก ถ้าไม่มีนิยมราคาก็เตี้ย

       ต่ำฉะนั้น.

105. ที่จะเป็นผู้ใหญ่คุ้มครองหมู่ พึงเว้นโทษเหล่านี้คือ

       อย่าเป็นผู้เห็นแก่ได้ เห็นแก่ตัว และพวกพ้องตัว และ

       มีอัธยาศัยคับแคบ ให้มีคุณส่วนที่ตรงกันข้าม.