จากที่น้องใหม่ ๆ ตั้งประเด็นถามถึงเคล็ดวิชา ซึ่งผมขอเรียกใหม่ว่าเป็นอุบายเสริมการภาวนา จึงขอรวบรวมไว้ที่เดียวเท่าที่ระลึกได้ ดังนี้

๑. ฝึกบริกรรมภาวนาไตรสรณคมณ์ให้ได้ทุกอิริยาบถ ตั้งแต่ตื่นนอนจนหลับไป ตรวจสอบว่าตื่นนอนรู้สึกตัวขึ้นมาพร้อมกับคำบริกรรมหรือไม่ โดยถืออุบายคำบริกรรมที่ต่อเนื่อง ก็คือสติที่ต่อเนื่อง

๒. อธิษฐานจิตบวชพระ (พระภิกษุ - พระภิกษุณี) ในระหว่างแห่งการปฏิบัติ เพื่อสร้างความสำรวมระวังจิต และรับอานิสงส์แห่งการสร้างพระขึ้นที่ใจเราเอง

๓. หมั่นปั่นปีติให้เกิด เช่น ด้วยการระลึกถึงพุทธประวัติตอนที่เราซาบซึ้งใจ หรือระลึกถึงความเสียสละของครูบาอาจารย์ ฯลฯ ซึ่งปีติจะเป็นอาหารของใจ ทำให้ใจมีกำลัง

๔. หมั่นพิจารณาให้เกิดธรรมสังเวช  เช่น การพิจารณาเกิด แก่ เจ็บ ตาย หรือพิจารณาอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา เป็นต้น อันนี้มิใช่พิจารณาให้เศร้า หากแต่ให้คลายความหลงเพลิน หลงยึด จิตกลับจะคลายความยึดและโปร่งเบาเป็นอิสระ

๕. ปฏิบัติแบบคนโง่ กล่าวคือที่ไม่ใช่เวลาปฏิบัติกรรมฐาน เราจะศึกษาโดยการอ่าน หรือการฟัง ก็ทำไป เพื่อให้คลายความลังเลสงสัยไปบางส่วน แต่พอลงมือปฏิบัติ ก็ให้วางภาคปริยัติ วางใจเหมือนสมองเราว่างเปล่า เป็นผู้ไม่รู้อะไร เว้นแต่การรู้สภาวธรรมที่เกิดขณะปฏิบัติ จะรู้สึกโปร่งโล่งเบา หรือไม่โปร่งโล่งเบาอย่างไรก็ให้รู้ด้วยใจเป็นกลาง ๆ   

๖. เพียรปฏิบัติสม่ำเสมอ ขยันก็ทำ ขี้เกียจก็ทำ ทำให้เป็นข้อวัตรประจำวัน บอกกับตัวเองว่าเรากำลังทำสิ่งที่มีคุณค่าที่แท้จริงต่อชีวิต ทำสิ่งที่จะช่วยให้เราไม่เป็นโมฆบุรุษ โมฆะสตรี

ประมวลหลักหรืออุบายสำคัญ ๆ ได้เท่านี้แหละ มากกว่านี้ก็อาจจะเฝือ ...ใครสงสัยรายละเอียดตอนใด ก็ให้ถามคุณเมธาเอาเน้อ   

ไม่ทราบว่าพี่เมธามีอะไรจะเสริมหรือเพิ่มเติมสิ่งใดหรือไม่ครับ

ส่วนผม ขออนุญาตสอบถามนิดนึงครับ หากผมถนัดดูลมหายใจเข้าออก จะขอใช้ลมหายใจเป็นวิหารธรรมแทนบริกรรมไตรสรณคมณ์จะได้ไหมครับ

"ปัญหา" ไม่ได้อยู่ที่ "คำบริกรรม"

หากแต่อยู่ที่ "ทำจริง" หรือไม่ ต่างหากครับ

หลวงปู่ไม่เคยบอกให้ใครเปลี่ยนคำบริกรรมที่ทำมา

ท่านเพียงบอกผู้ภาวนาให้ใช้ไตรสรณคมน์

และให้ "ทำจริง" เพียรไม่หยุด ค่อยทำไป พิจารณาไป

กรรมฐาน ๔๐ ก็มีอยู่ครบในพระไตรสรณคมน์เช่นกัน

พยายามจับหลักให้ได้ก่อน

อะไร คือ อุบายทำความสงบ

อะไร คือ อุบายปัญญา

มิเช่นนั้น การภาวนาก็จะสับสน วนไปวนมา

ไม่ไปไหนเหมือน "มดไต่ขอบด้ง"

ไต่ไปไต่มานั่นเอง