(รูปท่านพุทธทาสภิกขุ โดย Mr. Terran)

"อุปาทานในขันธ์ ๕ เกี่ยวกับ เกิด แก่ เจ็บ ตาย อย่างไร ?

ปัญหาอยู่ที่เกิด แก่ เจ็บ ตาย ซึ่งไม่เป็นไปตามที่เราต้องการ

กล่าวโดยสรุปได้ว่าความยึดถือขันธ์ ๕ เป็นทุกข์ เพราะขันธ์ ๕ ไม่เป็นไปตามความต้องการ

เรื่องนี้เป็นเรื่องเดียวของพุทธศาสนา

ที่จำแนกความทุกข์ต่าง ๆ ออกเป็นหลายอย่างนั้น ไม่ใช่ตัวทุกข์แท้

ความทุกข์แท้อยู่ที่ความยึดถือ ถ้าไม่ยึดถือก็ไม่ทุกข์ (สังขิตเตนะ ปัจจุปาทานักขันธา ทุกขา)

ควรจะเลื่อนปัญหาเกิด แก่ เจ็บ ตาย มาอยู่ที่ความยึดถือ การแก้ปัญหาเหลือข้อเดียว คือ สิ่งทั้งหลายทั้งปวงไม่ควรยึดมั่นถือมั่น"

ที่ยกข้อธรรมของท่านพุทธทาสนี้ขึ้นมาก็เพราะช่วงนี้ได้เห็นน้ำตาเพราะความทุกข์ของคนหลายคน บ้างทุกข์เพราะคนในบ้านป่วยเป็นโรคร้ายถึงขั้นมุ่งหวังจะฆ่าตัวตาย บ้างทุกข์เพราะความทุ่มเทในหน้าที่การงานแต่ผู้ใหญ่ไม่เห็นคุณค่า บ้างทุกข์เพราะเรือสองแคมที่ไม่ได้ดุลย์ บ้างทุกข์เพราะความพลัดพรากจากบุคคลอันเป็นที่รัก ทั้งจากเป็น และจากตาย ฯลฯ

การจะปล่อยวาง ไม่ยึดถือสิ่งใดเลย เป็นหัวใจของการจะออกจากทุกข์ แต่กระบวนการฝึกจิตที่จะไปให้ถึงจุดนั้นชนิดที่ไม่ให้กลับมาแว้งกัดเราได้อีก ไม่ง่ายเลย เพราะต้องอาศัยกระบวนการฝึกตนในทางแห่งศีล สมาธิ และปัญญา ที่เข้มข้นมากพอ

"หมั่นทำเข้าไว้ ๆ" 

สาธุ สาธุ สาธุ

ขอบพระคุณพี่น้อง กับคำถามที่ผู้ถามกระจ่างแจ้งแก่ใจ แต่มีความนัยให้ศิษย์ใหม่ได้ทบทวน พิเคราะห์ พิจารณา จริงมั๊ยขอรับ

ฐานะศิษย์ใหม่หวังไต่ตามศิษย์พี่ ขอตอบเท่าความรู้ที่มี หากมองผิดวิถี หวังศิษย์พี่ต้องตักเตือนให้ตรงทาง

อะไรหนอปิดบังอนิจจัง พระท่านว่า สันตติ=ความสืบต่อ เหมือนเราตัดเล็บ คอยจ้องไปเถอะไม่เห็นมันจะงอก แต่ความเป็นจริงเขาก็งอกยาวของเขาเป็นปกติอยู่นั่นเอง

อะไรหนอปิดบังทุกขัง พี่supaให้พินิจนาฬิกาโยคะ อ๋อ! อิริยาบถบังทุกข์ เมื่อทนไม่ได้ท่านี้ เปลียนท่าใหม่ อือ..มันก็ทุกข์ร่ำไป

อะไรหนอปิดบังอนัตตา ถังดับเพลิงพี่supaงัย รื้อออก(ม้างกาย=สำนวนพี่สิทธิ์) วางไว้ จ้องดูๆ ๆ ๆ อะไรหนอ? คือถังดับเพลิง

เอ..เหมือนหลวงปู่่บอกเตือนไว้ "เกิด แก่ เจ็บ ตายเน้อ"

อ๋อ "เห็นตัวเกิด เห็นตัวดับ"นั่นแลชื่อว่าเห็นพระไตรลักษณ์

ภาวนา มหาภาวนา (ขออนุญาตล้อสำนวนพี่สิทธิ์ขอรับ)

คำว่าม้างกายมิใช่สำนวนของลุงสิทธิ์ดอก หากแต่เป็นสำนวนของครูบาอาจารย์สายท่านพระอาจารย์มั่น ภูริทัตตเถร

น้องปุถุชนเข้าใจถูกแล้วหนอ ถึงสิ่งที่บังอนิจจัง ทุกขัง และอนัตตา ลุงสิทธิ์คิดว่าป้าน้องคงอุทานขึ้นมาให้ได้พิจารณาเฉย ๆ ดอก คงมิได้ตั้งใจถามจริง ๆ

แต่เราก็ควรพิจารณาเนือง ๆ จริง ๆ ว่าการเปลี่ยนอิริยาบถทุกครั้งที่ทุกขเวทนาเริ่มเกิดหรือยังไม่ทันเกิด ก็เลยไม่ทันได้เห็นทุกข์ เลยต้องมาลองนั่งขัดสมาธินาน ๆ จะได้เห็นทุกข์บ้าง แต่สำหรับคนช่างสังเกต เวลาถ่ายหนักถ่ายเบาก็ตระหนักถึงทุกข์ (ประจำ) หากถ่ายหนักถ่ายเบาไม่ออกสักสองสามวันจะเป็นเช่นไรหนอ

การหลงมองในกองแห่งรูปร่างกาย มิได้เห็นด้วยตาปัญญาว่าร่างกายเป็นการประกอบกันขึ้นของส่วนรูปขันธ์ ได้แก่ ธาตุดิน น้ำ ลม ไฟ และส่วนขอนามขันธ์ ได้แก่ เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ ก็เลยคิดว่าเป็นตัวเป็นตนจริง ๆ การมองแบบเหมารวมอย่างนี้จึงเป็นตัวบังอนัตตา 

คุณสุภาช่วยตอกย้ำคำหลวงปู่ว่า โดยมากท่านจะอุทานเพียงว่า "แก่ เจ็บ ตาย เน้อ"