หลายท่านที่ไปเยือนวัดสะแกช่วงนี้อาจรู้สึกว่ามีอะไรขาดหายไปจากหอสวดมนต์หนอ

คำตอบก็คือ รูปหล่อพระศรีอริยเมตไตรย ซึ่งถูกอัญเชิญไปจัดเก็บไว้ชั่วคราว รอการสร้างมณฑปถวายบริเวณตรงข้ามพิพิธภัณฑ์หลวงปู่ดู่ เนื่องจากองค์พระมีน้ำหนักมาก ทำให้พื้นหอสวดมนต์ทรุดตัว

หอสวดมนต์วัดสะแกแห่งนี้มีตำนานมาแต่ครั้งที่หลวงปู่ดู่ยังมีชีวิต เดิมทีเป็นกุฏิพระ ๒ ชั้น พระหนุ่มรูปหนึ่งอยากจะให้มีคนมากราบไหว้ท่านเหมือนอย่างหลวงปู่ จึงออกวัตถุมงคลบ้าง เวลานอนจำวัดก็ต้องนอนให้สูงกว่าหลวงปู่ โดยการนอนที่ชั้น ๒ อยู่มาไม่นานก็เกิดเหตุเพลิงไหม้กุฏิ ๒ ชั้นนั้น ลามมาถึงฝั่งกุฏิหลวงปู่

แม้ลูกศิษย์หลวงปู่จะมานิมนต์ให้ท่านเก็บของแล้วหนีออกไปจากกุฏิ หลวงปู่ก็ไม่ยอมไป สุดท้ายเมื่อไฟลามมาใกล้กุฏิหลวงปู่่ อยู่ ๆ มันก็ดับไปเอง

ดังนั้น ที่หอสวดมนต์นี้ ในแง่มุมหนึ่งจึงเป็นอุทาหรณ์เตือนใจว่า "อย่าเลยครูอาจารย์" คนที่ขาดความกตัญญูรู้คุณครูอาจารย์ย่อมไม่เจริญ (อย่างยั่งยืน)

จากกุฏิ ๒ ชั้น จึงกลายมาเป็นหอสวดมนต์ยุคแรก แล้วต่อมาอีกหลายปี หอสวดมนต์นี้ก็ได้ใช้เป็นที่ตั้งศพของหลวงปู่อยู่ราว ๑ ปี ก่อนจะได้รับพระราชทานเพลิงศพเป็นกรณีพิเศษ

จากหอสวดมนต์ยุคแรกก็มาสู่ยุคที่สองที่ได้รับการบูรณะให้สวยสดงดงามพร้อมกับการเป็นที่ประดิษฐานรูปหล่อพระศรีอาริยเมตไตรย

ถึงแม้ว่ารูปหล่อพระศรีอริยเมตไตรยจะไม่มีให้เห็นอย่างที่เคยชินตา เราก็ควรพิจารณาในทางธรรมว่าทุกอย่างไม่เที่ยง และหากเรายึดติดกับวัตถุภายนอกเกินไปก็จะเป็นเหตุแห่งความเศร้าหมองได้ เพราะความไม่เที่ยงภายนอกย่อมย่ำยีจิตใจของผู้ยิดติดให้เกิดความไม่เที่ยงไปด้วย

หอสวดมนต์จะมีคุณค่าหาประมาณมิได้ หากถูกใช้เป็นปัจจัยเกื้อหนุนให้พุทธศาสนิกชนเข้าถึง "วิหารธรรมภายใน" ดังที่เรียกว่า ได้ "ตน" ที่จะเป็นที่พึ่งแห่งตนก็ไม่ผิด

คุณฐายิณีมาถามเอาในยุคที่ไม่มีการปฏิบัติธรรมโต้รุ่งที่วัดสะแกเสียแล้ว (ป้องกันปัญหาเกี่ยวกับเรื่องทรัพย์สินของทางวัด) แถมยังเลิกดึกไม่ได้ (เพราะกลัวแก๊งมอเตอร์ไซ) คุณฐายิณีก็เลยไม่ต้องใช้หน้าตาเป็นอาวุธอย่างที่คนแถวหลังพูดแซวนะครับ

นี้แหละ จึงว่าศีลช่วยเอื้อต่อการเจริญธรรมอย่างไร ในทางตรงกันข้าม เมื่อคนในสังคมขาดศีลกันแล้ว จะเป็นอุปสรรคต่อการเจริญธรรมอย่างไร